Đang diễn ra tại trung tâm văn hóa Pháp L’Espace là cuộc Triển lãm các tác phẩm sơn mài của Nguyễn Thị Mai . Nữ họa sĩ này nhấn mạnh “chữ Mệnh” về nghệ thuật, không chỉ thông qua chế ngự bằng cảm hứng mọi khía cạnh hình thức của tác phẩm nghệ thuật của mình: gồm: truyền thông, sự nhạy cảm trong sử dụng màu sắc có chọn lọc, bố cục và phong cách nghệ thuật tinh tế, mà còn cho thấy đây là một nghệ sĩ tài năng, giàu trải nghiệm – người đã phát huy đầy đủ tiềm năng đa dạng về phong cách của mình, người có tác phẩm chinh phục được người xem bằng quyền năng thầm lặng của một đỉnh cao lao động sáng tác.
Các tác phẩm hội họa của Nguyễn Thị Mai gây ấn tượng ngay từ đầu, cho thấy sự nắm bắt dứt khoát về tổ chức không gian minh họa – một công việc mà nữ họa sĩ này đã đẩy lên thành bản sắc nghệ thuật của riêng mình, với một cấp độ nghệ thuật mang dấu ấn cá nhân.
Chúng gây ấn tượng bởi những sắc thái – lúc thanh thoát, lúc nặng nề – bảng màu sâu đậm, làm lắng đọng một cảm nhận về người họa sĩ, bất chấp cảm nhận khối đặc do đắp màu theo kỹ thuật sơn mài đòi hỏi.
Các tác phẩm gây ấn tượng nhờ thưởng ngoạn chúng dễ dàng như xem bức địa đồ, nhờ bố cục tĩnh một cách trang trọng, kết hợp với những chuyển động nội tại, với động lực của hình thức.
Những tác phẩm này khơi gợi sự chú ý của người xem – tựa như những gì mới phát hiện đang pha trộn với những đối tượng mang ngữ nghĩa chưa giải mã, những gì có một sự tích muốn kể.
Một số tác phẩm được sáng tác dưới dạng nhiều bức, bộc lộ dần như những màn kịch thực tại được biểu diễn cách điệu hóa – ngưng đọng bóng dáng một thời, thần bí, kỳ ảo, gần gũi, như kể câu chuyện vừa cổ xưa vừa đương đại về nghi thức của cuộc sống và tình yêu – những gì bất chấp vẻ ngoài chân phương vẫn chứa đựng điều bí ẩn.
Những sự tích bằng tranh sơn mài ấy tỏa hương của cái đẹp, điều mà người họa sĩ không ngại ngùng nhấn mạnh thành một phẩm chất trọn vẹn trong sáng tác, chuyển tải nữ tính như một trạng thái của thực tại, không chịu kiềm tỏa bởi phán xét, chẳng bị hắt hủi do đơn điệu hay do quá lãng mạn hóa thi pháp cuộc đời, cũng không hề kịch tính thái quá thân phận đàn bà.
Với Nguyễn Thị Mai, đàn bà không phải là một bậc anh thư, chẳng phải nữ thánh, cũng không phải thần tượng… Nhưng đàn bà trong sáng tác của Nguyễn Thị Mai vẫn là thần hộ mệnh của tình yêu, vẫn là người cho ta cuộc sống, người giữ kho huyền bí và học thức, truyền thống và thời cuộc – cả hiện tại lẫn vĩnh hằng như bản chất của thời gian – vừa bất diệt vừa tự nhiên tương đương với mọi thứ thuộc cõi Đàn bà.
Ngắm những tác phẩm của Nguyễn Thị Mai trong triễn lãm “Đàn bà”, có thể đi đến nhận thức rằng chúng là biểu thị tinh tế của niềm kính trọng sâu sắc, của sự hiểu biết uyên thâm ý nghĩa của phận đàn bà.
Tác Giả: Ilza Burchett
Dịch: Lê Đỗ Huy
(Bài này lần đầu tiên xuất hiện trên Hanoi Grapevine 28/03/2014)
Ilza tin tưởng sâu sắc rằng không gì có hại hơn sự bàng quan lãnh đạm và rằng chỉ những bài phê bình dựa trên đánh giá bình đẳng về thực tiễn nghệ thuật đương đại mới là cách để mở mang và khuyến khích những suy nghĩ sáng tạo cũng như những ý tưởng nghệ thuật độc đáo — từ đó bồi đắp cho sự am hiểu về nghệ thuật thị giác đương đại cũng như vai trò sáng tạo những giá trị văn hóa của người nghệ sỹ.
Ilza Burchett là một nghệ sỹ đã tham gia nhiều triển lãm trên thế giới, hiện đang sinh sống tại Hà Nội, Việt Nam.